CVA herkennen en nazorg: wat moet je weten?

Een cerebrovasculair accident (CVA), oftewel beroerte, is een acute aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de hersenen plotseling verstoord raakt. Elk jaar krijgen duizenden mensen in Nederland hiermee te maken. Als zorgverlener is het essentieel dat je signalen van een CVA direct herkent én weet wat je kunt betekenen in de herstel- en nazorgfase.

Wat is een CVA?

Een CVA ontstaat door een afgesloten of gescheurde bloedvat in de hersenen. Er zijn twee hoofdvormen:

• Herseninfarct: hierbij raakt een bloedvat verstopt, bijvoorbeeld door een stolsel. Dit is de meest voorkomende vorm (ongeveer 80% van de gevallen).
• Hersenbloeding: een bloedvat in de hersenen scheurt, met bloedophoping tot gevolg.

In beide gevallen is snelle herkenning en medische hulp van levensbelang. Hoe sneller behandeld wordt, hoe kleiner de kans op blijvende schade.

CVA herkennen: de FAST-methode

Een handige methode om snel te checken of iemand mogelijk een beroerte heeft, is FAST:

• Face (gezicht) – Hangt de mond scheef? Kan iemand nog normaal lachen?
• Arms (armen) – Kan iemand beide armen even hoog houden of zakt er één weg?
• Speech (spraak) – Is de spraak onduidelijk, traag of kan iemand niet goed praten?
• Time (tijd) – Bel direct 112 bij twijfel. Tijd is cruciaal.

Als zorgverlener of mantelzorger ben jij vaak als eerste ter plekke. Handel direct en kalmeer de cliënt terwijl je hulp inschakelt.

Nazorg bij een CVA: wat komt erbij kijken?

Na een beroerte volgt meestal een intensief revalidatietraject. De ernst van de gevolgen verschilt per persoon, afhankelijk van welke hersengebieden zijn getroffen. Problemen kunnen zijn:

• Verlamming of verminderde kracht aan één kant van het lichaam
• Moeite met spreken, slikken of begrijpen
• Veranderingen in gedrag, stemming of cognitie
• Vermoeidheid of prikkelbaarheid

Als zorgverlener begeleid je cliënten stap voor stap in hun herstel. Denk aan hulp bij mobiliteit, communicatieondersteuning, sliktraining of psychosociale begeleiding. Ook het ondersteunen van mantelzorgers hoort hierbij.

Wat kun je doen als zorgverlener?

• Observeer veranderingen: merk je dat iemand achteruitgaat, moeilijker spreekt of zich anders gedraagt? Meld dit altijd.
• Stimuleer zelfstandigheid: laat cliënten zelf proberen, ook als iets traag gaat. Kleine successen geven vertrouwen.
• Werk multidisciplinair samen: met fysiotherapeuten, logopedisten, ergotherapeuten en psychologen.
• Wees geduldig en positief: herstel kost tijd, frustratie bij de cliënt is normaal.

Goede nazorg is meer dan medische zorg. Het is ook luisteren, troosten en samen oefenen. Elke stap vooruit telt.

Een CVA is levensveranderend, maar met de juiste zorg en aandacht kunnen cliënten veel herstellen. Als zorgverlener ben je een onmisbare schakel in dat proces. Wil je je verdiepen in het herkennen en begeleiden van cliënten na een beroerte? Volg dan onze e-learning over CVA en neurologische zorg via GOED Academy.