Goede communicatie is onmisbaar in de zorg, zeker wanneer het gaat om acute situaties of overdrachten tussen zorgverleners. Toch gaat het hier vaak mis: onduidelijke informatie, ontbrekende details of aannames kunnen leiden tot fouten in de patiëntenzorg. De SBAR®-methode is een krachtig hulpmiddel om dit te voorkomen. Het is een gestructureerde manier van communiceren, ontwikkeld om snel en veilig belangrijke informatie over te brengen, vooral in situaties waarbij meerdere disciplines betrokken zijn.

In dit artikel leggen we uit wat SBAR betekent, hoe je de methode toepast in de praktijk en waarom dit model steeds vaker wordt gebruikt in zorginstellingen zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en thuiszorgorganisaties.

Wat betekent SBAR?

SBAR is een afkorting die staat voor:

• S – Situatie: Wat is er aan de hand?
• B – Background (Achtergrond): Wat is de relevante medische voorgeschiedenis?
• A – Assessment (Beoordeling): Wat zijn je observaties en inschattingen?
• R – Recommendation (Aanbeveling): Wat stel je voor of wat heb je nodig?

Deze vier stappen helpen je om kernachtig en duidelijk informatie over te dragen, zonder overbodige details of interpretaties. Zo weet de ontvanger precies wat er speelt en wat er van hem of haar verwacht wordt.

Toepassing van SBAR in de praktijk

Stel je werkt in de thuiszorg en je maakt je zorgen over een cliënt met een lage bloeddruk en sufheid. Je belt de huisarts en gebruikt de SBAR-methode als leidraad:

• S: “Ik bel over meneer De Vries. Hij is suf en reageert nauwelijks bij aanspreken.”
• B: “Hij is 86 jaar, woont zelfstandig, heeft hartfalen en gebruikt plaspillen.”
• A: “De bloeddruk is 85/50, zijn pols is zwak en hij heeft vandaag nog nauwelijks gegeten of gedronken.”
• R: “Ik maak me zorgen over dehydratie. Wilt u langskomen of zal ik alvast contact opnemen met de spoedzorg?”

Doordat je alle onderdelen meeneemt, geef je snel een compleet beeld en kan de arts gericht beslissen wat er nodig is.

Waarom is SBAR zo effectief?

De kracht van SBAR zit in de structuur. Zeker in stressvolle situaties of wanneer je communiceert met mensen van buiten je team (zoals een arts of specialist), helpt het je om niets te vergeten en snel tot de kern te komen. Het voorkomt ook dat informatie verloren gaat bij overdrachten, wat de kans op fouten vermindert.

Bovendien zorgt SBAR ervoor dat zorgverleners met verschillende achtergronden en niveaus beter met elkaar kunnen communiceren. Dat maakt het extra waardevol voor teams waarin verzorgenden, verpleegkundigen, artsen en paramedici samenwerken.

Valkuilen en tips

Een veelvoorkomende valkuil is dat mensen direct in de details duiken zonder eerst de situatie helder te schetsen. Begin dus altijd bij het begin: wat is er nu aan de hand? Een andere valkuil is dat de aanbeveling (de R) wordt overgeslagen. Juist dit onderdeel helpt je collega of arts om sneller actie te ondernemen.

Tips:

• Oefen regelmatig met SBAR in teamoverleggen of simulaties.
• Houd een spiekkaartje of poster in de werkruimte.
• Benoem duidelijk wanneer je van mening bent dat er iets moet gebeuren.

SBAR is niet alleen handig voor acute situaties, maar ook voor dagelijkse overdrachten, rapportages en communicatie met familieleden. Door deze methode toe te passen, maak je je communicatie effectiever en veiliger en dat komt uiteindelijk altijd ten goede aan de cliënt.

Wil je meer leren over veilig en gestructureerd communiceren in de zorg? Volg dan onze e-learning over communicatie of bekijk de bijbehorende trainingen op GOED Academy.